گرامیداشت روز صنعت و معدن حدود دو دهه است که در کشور برگزار می‌شود و گویا ۱۰ تیرماه در تقویم فعالان صنعتی و معدنی آغاز سالی دیگر برای تلاش در حوزه صنعت و معدن است.
فعالان حوزه صنعت و معدن برای آغاز سالی پربار، در روزی که با همین عنوان نامگذاری شده، گردهم می‌آیند تا با گرامیداشت این روز و گپ و گفتی با مسئولان حوزه خود، نفسی تازه کنند و کمر همت را برای سالی پر از موفقیت ببندند.
این روز هرچه هست برای صاحبانش از اهمیت زیادی برخوردار است و انتظارشان نیز این است که مسئولان این حوزه با برگزاری این روز به صورت بایسته و شایسته اقدام کنند، اما در واقع برگزاری این روز چه اهمیتی دارد و چقدر می‌تواند به رفع مشکلاتی که کم و بیش در صنعت کشور وجود دارد، کمک کند؟
در آستانه برگزاری بیست و دومین دوره روز ملی صنعت و معدن خبرنگار شاتا نیوز به پای صحبت محمدرضا فیاض، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت که ریاست ستاد برگزاری روز صنعت و معدن را نیز برعهده دارد، انجام داده است که در ادامه می خوانید:

 *** توجه بیشتر جامعه، مردم و نظام به بخش صنعت و معدن

س: در ابتدا کمی در خصوص روز ملی صنعت و معدن و اینکه چرا روز دهم تیر ماه به عنوان روز صنعت و معدن نامگذاری شده است، توضیح دهید.
ج: بیست و یک سال قبل در سال‌های آخر دولت سازندگی مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، برای جلب توجه بیشتر جامعه، مردم و نظام به بخش صنعت و معدن و نقش آن در سازندگی، تولید ملی و سازندگی کشور، در هیات دولت تصویب شد تا روزی را به ‌نام صنعت و معدن و همچنین بزرگداشت صنعتگران و معدنکاران در نظر گرفته شود.
به این ترتیب نظر دولت در این رابطه به شورای فرهنگ عمومی رفت. در شورای فرهنگ عمومی، مناسبت‌ها به لحاظ، شان، لزوم و جایگاه مورد بحث قرار می‌گیرد و زمانی که به عنوان یک هدف ملی تعیین شوند، در تقویم فرهنگ عمومی درج می‌شود.
در نتیجه، دبیرخانه فرهنگ عمومی تصویب کرد که دهم تیرماه در تقویم رسمی کشور، به عنوان روز صنعت و معدن نامگذاری شود.

*** برگزاری روز صنعت و معدن به تقویت این بخش کمک می‌کند

س: آیا برگزاری و گرامیداشت روز ملی صنعت و معدن علاوه بر نکات مثبتی که دارد، می‌تواند کمکی به رفع مشکلات صنعت کشور نیز کمک کند؟

ج: اساسا این مراسم به منظور رفع مشکلات انجام نمی‌شود، بلکه این مراسم را برگزار می‌کنیم تا به تمام دست اندرکاران حوزه‌ صنعت و معدن که در طول ۳۶۵ روز سال فعالیت کرده‌اند، بگوییم، خداقوت و اینکه در یک سال گذشته چه کارهایی را انجام داده‌ایم، توضیح و گزارش دهیم.
طبیعی است ممکن است در طی این ۳۶۵ روز نقص‌هایی داشته باشیم ولی برگزاری این مراسم به این معنا نیست که در یک روز همه‌ نقایص و مشکلات را حل می کنیم، بلکه به این معناست که دستاورد‌های یک ساله‍ صنعتگران را مرور خواهیم کرد.
اما یک نکته قابل توجه در این خصوص وجود دارد. درست است که فلسفه‌‌ این روز، برطرف کردن مشکلات صنعت و معدن کشور نیست، ولی طبیعی است که با وجود بحث‌ها و نقدهایی که در این روز خواهد شد، نقاط کور تصمیم‌گیری‌ها و روند کارها مشخص شده و قطعا از فردای این روز در جهت رفع موضوعات مطرح شده حرکت خواهد شد و این حرکت به ادامه و تقویت کار، کمک خواهد کرد.

*** مراسم ملی و استانی صنعت و معدن مکمل هم هستند

س: آیا برگزاری مراسم روز ملی صنعت و معدن در تهران با حضور کلیه مسئولان ملی و استانی، برگزاری این مراسم به صورت همزمان در استان‌‌ها توجیه دارد؟

ج: مراسم استانی روز صنعت و معدن با هدف معرفی و تقدیر از صنعتگران و معدنکارانی است که در جهت توسعه، آبادانی و پیشرفت استان مربوطه تلاش کرده و تاثیر‌گذار بوده‌اند.
این تقدیر هم باعث دلگرمی صنعتگران خواهد شد و هم تشویقی برای سایر هم‌استانی‌ها خواهد بود تا به دنبال کار و تلاش بیشتر و توسعه استان خود باشند، ولی برگزیده‌های ملی افرادی هستند که برآیند فعالیتشان در کل کشور تاثیر گذار بوده است.
همکاران ما در کمیته انتخاب، نفرات برگزیده‌ی استانی و ملی را از هم جدا می‌کنند تا افرادی که دامنه‌ی فعالیتشان تاثیر استانی و افرادی که در صنعت خود تاثیر ملی داشته‌اند از هم تفکیک شوند.
مراسم ملی و استانی مکمل یکدیگر هستند و فردی که در مراسم استانی تقدیر شود، دیگر در مراسم ملی تقدیر نخواهد شد و بالعکس. چرا که از اول معیار انتخاب و تقدیر این افراد متفاوت و مشخص بوده‌است.

*** شاخص‌های انتخاب واحدها و طرح‌های نمونه در روز صنعت و معدن

س: سوالی که شاید پس از دو دهه در خصوص برگزاری روز ملی صنعت و معدن برای مخاطبان مطرح باشد این است که، با توجه به تغییرات دائمی در صحنه‌های علم، فناوری و فضای کسب و کار، آیا نباید شاخص‌های انتخاب واحدها و طرح‌های نمونه، هر دو یا سه سال یکبار مورد بازنگری قرار گیرند.نظر شما در این خصوص چیست؟

ج: بله، حتما باید اینطور باشد و این اتفاق نیز افتاده است و آخرین ویرایش دستورالعمل ما در خصوص انتخاب برگزیده‌های روز صنعت و معدن سال گذشته، تجدید شده‌ است. حتی ممکن است لازم شود این دستورالعمل هرسال ویرایش شود ولی در حال حاضر همکاران متخصص ما هر دوسال یکبار این دستورالعمل را با توجه به مواردی که شما هم مطرح کردید، ویرایش می‌کنند.
دستورالعملی که توسط آن، برگزیدگان در سال ۹۶ انتخاب شده‌اند و در دهم تیرماه سال ۹۷ معرفی خواهند شد، در اسفند ۹۶ تجدید ویرایش شده‌ و توسط متخصصان و صاحب‌‌نظران این حوزه به روز شده است.

*** همکاری دولت و بخش خصوصی در برگزاری روز صنعت و معدن

س: پیشنهاد شما برای برگزاری هرچه بهتر مراسم روز صنعت و معدن چیست؟

ج: در طول سال‌های گذشته، تحولات مختلفی در برگزاری این مراسم اتفاق افتاده و در حال حاضر به یک جمعیت و پختگی مناسبی در این زمینه رسیده ایم و همکاری خوبی بین تشکل‌های بخش خصوصی و دولت به عنوان یک مشارکت دوجانبه در حال انجام است.
امسال سعی کردیم که تشکل‌ها بیشترین نقش را در برگزاری این مراسم داشته باشند و این ثمر و نتیجه خوبی است، البته باید تمرین کنیم، نمی‌توان توقع داشت در اولین سال همکاری بخش خصوصی و بخش دولتی همه چیز خوب و بدون نقص باشد، قاعدتا مواردی پیش خواهد آمد که باید اصلاح شود.
توصیه و پیشنهاد بنده این است که بخش سیاستگذاری که دولت است و بخش اجرایی که بخش خصوصی است با هماهنگی یکدیگر این کار را انجام دهند و این موضوع در واقع به اهمیت و جایگاه این مراسم می افزاید.
اگر بنا باشد که ما هرکدام به طور مجزا عمل کنیم و این کار را صد در صد دولتی کنیم، معنی آن این است که از بخش خصوصی غافل شده‌ایم و بالعکس اگر بخش خصوصی مستقل عمل کند، به این معناست که حاکمیت و سیاستگذاری همراه آنها نیست و این روند مناسبی نخواهد بود، در صورتی که شکل کامل در برگزاری این مراسم، همکاری و مشارکت بخش خصوصی و دولتی بصورت هماهنگ است.

*** صنعت ایران در مقایسه با دیگر کشورها در جایگاه خوبی قرار دارد

س: یکی از ویژگی های صنعت در دنیای امروز، رشد و تغییرات روزافزون است. در حال حاضر صنعت کشور ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان در چه جایگاهی قرار دارد؟ آیا صنعت در کشور ما توانسته همزمان با تغییر و تحولات جهانی پیش رود یا خیر؟

ج: طبیعی است که تحولات صنعت در کشور ما مانند برخی از کشورهای توسعه‌یافته صنعتی نیست، ولی تحولات بسیار خوبی در بخش صنعت و معدن در ایران رخ داده است و بسیاری از محصولات ما در عرصه جهانی عرضه می‌شود و این تنها یک ادعا نیست و قابل ارائه است.
همانطور که می‌دانید، صنعت و معدن در واقع، علم، فناوری، خلاقیت و ابتکار است و همواره در حال تغییر و تحول است و ما بایستی خود را با این تحولات هماهنگ کنیم، در غیر اینصورت عقب می‌مانیم و خوشبختانه باید عرض کنم در حال حاضر عقب نمانده ایم.
ما باید تلاش کنیم از دستاوردهای فنی، علمی و روش‌های مدرن استفاده کنیم واین امری است دوجانبه که همکاری و هماهنگی در بخش دولتی و در بخش خصوصی را می‌طلبد و یکطرفه به نتیجه نخواهیم رسید.
در سال ۱۳۵۷ جمعا ۸۵۴ واحد صنعتی از بزرگترین تا کوچکترین صنایع، مانند ذوب آهن تا ایران خودرو، از ارج تا آزمایش در کشور وجود داشت، ولی درحال حاضر بیش از ۸۲ هزار واحد صنعتی در کشور وجود دارد.
در سال ۵۷ یک واحد تحقیق و پژوهش هم در کشور نداشتیم در حالی که امروز ۲۲۰۰ واحد تحقیق و پژوهش در کشور داریم.
در سال ۵۷ تنها ۲ شهرک صنعتی و امروز ۸۰۲ شهرک صنعتی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۲۰۰ شهرک، دارای تصفیه‌خانه است، در صورتی که در سال ۵۷ حتی یک‌‌‌ تصفیه‌خانه هم نداشتیم.
در سال ۵۷ ژئوفیزیک هوایی که یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های شناخت ذخایر معادن است، حتی یک واحد هم نداشتیم( یک واحد برابر است با ۱۰۰۰کیلومتر خطی ) در صورتی که امروز ۵۱۸۳ واحد ژئوفیزیک هوایی در کشور انجام گرفته است.
در سال ۵۷ تولید شیشه جام ۱۶۰ هزار تن و در حال حاضر تولید ما به ۱۷۵۰ تن رسیده است.
برخی از این اتفاقات و موفقیت‌ها در حد افسانه‌ است، البته این بدان معنی نیست که ما به اوج خود رسیده‌ایم، ما باید بیش از اینها تلاش کنیم، چرا که قرار است به یک کشور توسعه‌یافته صنعتی تبدیل شویم.
این بدان معنی است که صنعت‌گران و معدن‌کاران تلاش فراوانی انجام داده اند. با سرمایه‌گذاری بسیار چشمگیری که صورت گرفته، با این وسعت جغرافیایی، منابع بالقوه، جایگاه منطقه‌ای و بین الملل و …کشور، اقتضا دارد که بیشتر از آنچه صورت گرفته، محقق شود و این تلاش‌ها در یک مسیر دقیق، با انضباط و با صرفه اقتصادی هدایت گردد.